Z pojęciem pracy na czarno spotykamy się coraz częściej. Czym jest praca na czarno? Niczym innym jak wykonywaniem pracy bez zawarcia umowy. Taka forma pracy jest w naszym kraju nielegalna i niesie ze sobą dość duże ryzyko. I to nie tylko dla pracodawcy, który takie nielegalne zatrudnienie oferuje, ale również dla pracownika, który taką pracę przyjmuje.

Problem pracy na czarno znany jest nie od dziś. W ostatnim czasie pojawia się on bardzo często. Skąd się bierze? Przede wszystkim dla pracodawcy są to ogromne oszczędności finansowe. Pracodawca nie odprowadza za pracownika składek do ZUS, nie płaci za badania lekarskie itp. Niekiedy praca na czarno jest też korzystna dla pracownika, który np. ukrywa dochody przed egzekucją komorniczą lub chce zarabiać więcej.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy precyzuje termin nielegalnego zatrudnienia.

Konsekwencjami pracy na czarno może zostać obciążony zarówno pracodawca, jak i pracownik. Dla pracownika praca na czarno to tylko pozorne korzyści. Czas przepracowany "na czarno" nie wlicza się bowiem do stażu pracy, a pracownik pracujący w ten sposób nie podlega ubezpieczeniu społecznemu. Nie przysługują mu urlopy, zasiłki chorobowe czy macierzyńskie. Jeśli pracownik dodatkowo zarejestrowany jest w urzędzie pracy, a wykonuje pracę na czarno, obciążony może zostać grzywną w wysokości od 500 zł do 5 000 zł. Pracownik nie podlega jednak odpowiedzialności karnej. A tak dzieje się w przypadku pracodawcy zatrudniającego nielegalnie pracowników. Pracodawca zagrożony jest wieloma karami finansowymi, m.in.: za brak spisanej umowy – 1 000 zł – 2 000 zł; przez sąd – do 30 000 zł; za brak zgłoszenia do ZUS – 5 000 zł.